چشمان خود را ببندید؛ دنیای بدون نیروی برق به همین اندازه تیره و تاریک است. برای داشتن نیروی برق احتیاج می باشد. دستگاه هایی داشته باشیم. یکی از این تجهیزات تابلو برق است. به مکانی که تجهیزات مختلف برقی در آن به صورت یک سیستم نصب می گردند، تابلو برق می گویند. از تابلو برق برای کنترل مدار و رفع خطرات احتمالی استفاده می گردد. راه اندازی تابلو برق بسیار مهم و باید به آن توجه کافی داشت.
از نظر ولتاژ، تابلو برق ها به سه دسته تقسیم بندی می شوند که در ادامه به دسته بندی آن اشاره می کنیم:
- تابلو برق فشار ضعیف
- تابلو برق فشار متوسط
- تابلو برق فشار قوی
در این مقاله تعریفی از تابلو برق فشار ضعیف خواهیم داشت و دسته بندی های مختلفی از آن را بررسی می کنیم.
تابلو برق فشار ضعیف چیست؟
به تابلو برق هایی گفته می شود که سطح ولتاژ آن ها حداکثر تا 1000 ولت را پشتیبانی کند. این محصول از تجهیزات الکترونیکی قطع و وصل فیوزها و کنتاکتورها (درایوها و سافت استارترها) و رله ها تشکیل می گردد. برای ایمنی بیشتر و برای استفاده از این تابلو ها از ورقه های گالوانیزه و روغنی استفاده می شود. برای تغذیه تابلو برق فشار ضعیف باید از ترانسفورماتور با ولتاژ 230 تا 400 ولت بهره برده شود.
دسته بندی تابلو برق فشار ضعیف با توجه به عملکرد
تابلو برق های فشار ضعیف دارای انواع مختلفی می باشند که با توجه به نوع عملکرد و شرایط فیزیکی که دارا هستند در چند دسته قرار می گیرند.
تابلو برق بارانی
برای فضای باز اگر به تابلو برق فشار ضعیف نیاز دارید؛ لازم است از تابلو برق بارانی استفاده کنید. در این تابلو برق ار یک کلاهک مخصوص استفاده می گردد؛ که شیب مناسب آن از چهار طرف می باشد. برای تهویه مناسب هوا در این تابلو، مکانی را در نظر گرفته اند که دستگاه ها به راحتی خنک می شوند.
تابلو برق دیواری
از نگاه طریقه نصب این دستگاه هم به صورت توکار و هم به صورت روکار نصب می گردد که برای ایمنی بیشتر ورق روغنی استفاده می شود. اگر تابلو برق توکار را نصب کرده اید لازم است برای افزایش سرعت فریم را در کار قرار دهید.
تابلو برق سلولی
این تابلو برق به صورت ایستاده طراحی می گردد. برای ایجاد ایمنی و جلوگیری از برق گرفتگی افراد، از روبندهای لولایی بهره می برند. در تابلو برق سلولی پیچ و مهره های مخصوص به جعبه وصل می گردد. برای دسترسی راحت و انجام سرویس های لازم باید روبنده و درب را باز کنید و کار خود را به راحتی انجام دهید.
انواع تابلو برق فشار ضعیف با توجه به مکان نصب
البته تابلو برق فشار ضعیف دسته بندی دیگری نیز دارد که در ادامه به آن نیز خواهیم پرداخت. این دستگاه به دو دسته کنتور و جعبه تقسیم، دسته بندی می گردد که با توجه به مکان مورد نظر نیز به انواع زیر تقسیم بندی می شود.
- تابلو برق توزیع صنعتی : در داخل کارخانه ها و قسمت های صنعتی قرار می گیرد.
- PLC: این دستگاه برای اهداف کنترلی و اتوماسیون در نظر گرفته می شود که اکثرا نیز اتوماتیک می باشد.
- تابلو بانک خازنی: این دستگاه را برای اصلاح ضریب قدرت در کارگاه ها و کارخانه ها بیشتر مورد مصرف قرار می دهند.
انواع تابلو برق با توجه به نوع ساخت
تابلو برق فشار ضعیف با توجه به طرح هایی که ساخته می شود نیز دارای دسته بندی های مختلفی می باشد که به دو دسته سیواکن و ریتال موجود است.
- تابلو برق سیواکن : این تابلو برق فشار ضعیف نیز در مراکز نیروگاه ها و شرکت های نفتی استفاده می گردد و نیاز به فضای زیادی دارد. تابلو برق این نمونه، بصورت کشویی و فیکس ساخته می شود. پیچیدگی مهمترین شاخص این دستگاه است.
- تابلو برق ریتال: این نمونه ساخت بسیار پرکاربرد می باشد و در محیط های صنعتی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت این تابلو فضای اندکی است که در آن نصب می گردد. این تابلو به صورت دیواری و ایستاده ساخته می شود. برای ایجاد امنیت و کنترل راحت در این تابلو از روبند استفاده می گردد که از جنس فلزی و شیشه ای در دسترس می باشد.
تجهیزات تابلو برق فشار ضعیف چیست؟
- باکس تابلو یا محفظه تابلو فشار ضعیف
- مقره پلاستیکی که برای عایق استفاده می گردد که در دو جنس پلاستیک و سرامیک در دسترس می باشد.
- رترانس جریان و ترانس ولتاژ در کنار سیم و اتصالات، دستگاه های داخل تابلو برق فشار ضعیف را به هم متصل خواهد کرد.
- کلید های اتوماتیک نیز برای کنترل جریان کاربرد دارد. دستگاه هایی نیز بر روی درب آن قرار دارد که وظیفه کنترل جریان را بر عهده دارد.
- کنتاکتور، کلیدی مغناطیسی است که برای قطع و وصل جریان سه فاز استفاده می گردد.
- بیمتال نیز دستگاهی است که موتور تابلو اگر بیش از حد داغ شود این دستگاه جریان را قطع می کند.
البته در تابلو برق قطعات دیگری چون تایمر، استوپ، کلید ها و سنسور ها نیز موجود می باشد که برای اجرای صحیح فعالیت تابلو در کنار هم قرار دارند.
البته در تابلو برق قطعات دیگری چون تایمر، استوپ، کلید ها و سنسور ها نیز موجود می باشد که برای اجرای صحیح فعالیت تابلو در کنار هم قرار دارند.
ضوابط نصب تابلو برق فشار ضعیف
راه اندازی تابلو برق دارای قوانین و مقررات خاص خود می باشد. در ابتدا لازم می باشد یادآور شویم تابلو برق باید از موادی ساخته شود که در برابر تنش های مکانیکی، الکتریکی و حرارتی مقاومت خوبی داشته باشد. تمام دستگاه ها و مدارات درون تابلو برق لازم است به گونه ای باشد که بهره برداری و نگهداری از آن به راحتی صورت بگیرد و از ایمنی مناسبی برخوردار باشد.
فاصله های هوایی– خزشی و عایقی
در هنگام نصب دستگاه های درون تابلو، فواصل خزشی و هوایی در کنار ولتاژ استقامت باید در کنار در نظر گرفتن شرایط بهره برداری مربوطه مقادیر لازم را رعایت کند و طبق استاندارد صورت بگیرد.
ترمینال های هادی های خارجی
سازنده تابلو برق مشخص می کند که از چه ترمینالی برای اتصال هادی های مس و یا آلومینیوم و یا هر دوی آن ها باید استفاده گردد. ترمینال ها باید به گونه ای باشند که در صورتی که هادی های خارجی توسط ادواتی مانند پیچ، بست و غیره متصل می شوند فشار مورد نیاز را به راحتی فراهم می کند.
درجه حفاظتی
تابلو های فشار متوسط در محیط های مسقف و راهرو ها با IP42 و نمونه هایی در محوطه های باز با IP54 باید نصب گردد.
البته باید دمای محیط و جریانات هوایی نیز در نظر گرفته شود.
تابلو برق فشار ضعیف با توجه به میزان جریان خروجی دسته بندی شده است که کاربران با توجه به نیاز خود و محل نصب تابلو می توانند از مدل های متنوع آن استفاده کنند.
با رعایت قوانین راه اندازی تابلو برق امنیت خود و سیستم برقی مدنظر را در حد بالا نگه دارید. زیرا برق در کنار مزایای بالایی که دارد، بسیار خطرناک می باشد.